رنگ ها از طریق اعصاب چشم بر سیستم اعصاب مركزی انسان و سپس بر اندام های مختلف بدن به طور فیزیولوژیكی تأثیر می گذارند و در نتیجه انسان عكس العمل های متفاوتی از خود در محیط*های مختلف با دیدن و برخورد با رنگ ها نشان می*دهد.
بی تردید در محیطهای كاری رنگ دارای تأثیر روانی زیادی در افراد می*باشد و مسلماً محیطی كه در آن از رنگهای نشاط آور و آرامش بخش استفاده شده است در نحوه انجام كار كاركنان مؤثر می*باشد. آزمایشهای به عمل آمده ثابت كرده است كه استفاده رنگهای مناسب در محیط كار باعث كاهش خستگی و غیبتهای مكرر كارگران می*شود ضمن اینكه افزایش دلبستگی و دلگرمی آنان به كار و كاهش خستگی چشمی و خستگی عمومی بدن می*شود.
بنابراین یكی از اقدامات تكمیلی كه به سهولت می*تواند مفاهیم مهم و اساسی در اختیار كارگران قرار دهد، استفاده از رنگ ها می*باشد. كه با این كار نیازی به نوشتن توضیحات اضافی وجود نخواهد داشت ضمن اینكه كارگران بی سواد نیز می*توانند از مفهوم و پیام مورد نظر آگاهی حاصل كنند.
بیشترین حساسیت چشم انسان به رنگ های سبز و زرد در روز و آبی در شب است. در ایمنی به این سه رنگ، رنگ قرمز نیز اضافه می*شود و در صورت امكان به صورت توأماً استفاده می*شوند تا هم در روز و هم در شب كارایی لازم را داشته باشند.
استاندارد ISO و OHSAS روی رنگ آمیزی و استفاده بجا و مناسب از رنگ در زمینه های مختلف تأكید دارند.
طبق استاندارد ANSI هر رنگ كاربرد ویژه*ای دارد و باید در موقعیت مناسب خود به كار گرفته شود.
مقررات رنگ ANSI برای ایمنی صنایع:
1- رنگ قرمز ( Don ,t Do مخصوص امتناع)
- برای وسایل اطفاء حریق،* جعبه های فایرباكس، جعبه های اعلام حریق، پتوهای آتش خاموش كن، سطلهای شن.
- ظروف مایعات قابل اشتعال
- نور قرمز جهت مسدود شدن موانع موقتی
- علامت توقف مثل كلیدها و سوئیچهای توقف اضطراری در ماشین آلات و موانع توقف
- از رنگ قرمز و سفید در مداخل متقاطع راه آهن استفاده شود.
2- رنگ نارنجی ( مخصوص اخطار Warning )
برای نشان دادن خطر بكار می*رود. برای هوشیاری قسمتهای خطرناك ماشین آلات كه ممكن است قطع كننده ، له كننده و شوك دهنده و... باشند استفاده می*شود.
جعبه های كنترل روی دیوارها و سایر كانونهای خطر با این رنگ مشخص می*شوند.
3- رنگ زرد (مخصوص اخطار Warning)
رنگ زرد یك رنگ هشدار دهنده است با قابلیت زیادی برای احتیاط و خطرات فیزیكی مانند لغزیدن، افتادن، سرخوردن و گیر كردن ما بین دو چیز استفاده می*شود. نوارهای سیاه بعضی اوقات به رنگ زرد اضافه می*شود تا هشدارهای ویژه*ای را اعلام كند. رنگ زرد همچنین برای خطوط ترافیك استفاده می*شوند.
برای نشان دادن معابر شلوغ و راهروهای پر از ازدحام و نشان دادن شیء متحرك بالای سر و... نیز از رنگ زرد استفاده می*شود.
4- رنگ سبز (مخصوص شرایط اضطرار و ایمنی Safety)
برای نشان دادن وضعیت ایمنی، وسایل كمكهای اولیه، دوش و چشم شویهای ایمنی، برانكاردها، ماسكهای ضد گاز، راههای خروج اضطراری، اجازه عبور وسایل نقلیه، راههای نجات و تأسیسات حفاظتی به كار می*رود.
5- رنگ آبی (مخصوص دستور Must Do)
برای احتیاط یا وسایل تحت تعمیر استفاده می*شود ضمن اینكه برای نشان دادن ایمنی با اعمال یك طرفه، جلوگیری از شروع به كار و... نیز از این رنگ بهره گرفته می*شود.
6- رنگ ارغوانی
به خطرات تشعشع اختصاص دارد. همچنین رنگ ارغوانی به همراه رنگ زرد روشن برای برچسب علایم و ماركها استفاده می*شود و از رنگ ارغوان با پره های شكسته در یك زمینه برای نشان دادن اتاقهای رادیواكتیو استفاده می*شود.
در تعیین حدود كف كارگاه ها به وسیله خط كشی از رنگ های زیر استفاده می*شود:
7- رنگ سیاه و سفید:
برای خطوط ترافیك و نشان گذاری خانه داری استفاده می*شود. به عبارت دیگر برای نشان دادن نظم و نظافت كارگاهی، علامت گذاری عبور و مرور، سطلهای آشغال،* معابر عمومی معمولی، خطوط جهت مشخص كردن راهها و ... از این دو رنگ و یا تركیبی از آنها استفاده می*شود.
8- رنگ زرد و سیاه:*
برای نشان هرگونه انسداد و یا وجود موانع بر سر راه مثل ستونها و سایر اشیاء ثابت معمولاً از خطوط مورب زرد و سیاه كه كاملاً از یكدیگر متمایز باشند استفاده می*شوند. ضمن اینكه برای نشان دادن محدودیتهای موجود مثل قرارگیری پالتها و محصور كردن حوزه هایی كه از آنها نباید چیزی بیرون گذاشته شود نیز از این رنگ استفاده می*شود.
9- خطوط سبز در كنار خطوط سیاه و سفید:
برای نشان دادن مسیرهایی كه به درب یا پله های اضطراری منتهی می*شوند استفاده می*شوند.
10- خطوط مورب زرد:
برای نشان دادن سقوط اشیاء و گیرافتادن در بین ماشین آلات مورد استفاده قرار می*گیرد.
11- رنگ سبز و سفید:
برای نشان دادن محل عبور و رسیدن به درب اضطراری مورد استفاده قرار می*گیرد.
![]()