سم شناسی کروم, مس, منگنز, منیزیم, مولیبدن, نیکل

کروم
ترکیبات این ماده از هر سه راه جلدی، استنشاقی و تنفسی جذب بدن می شود. پس از جذب، کروم سه ظرفیتی از طریق پروتئین های پلاسما و کروم شش ظرفیتی از طریق اتصال به گلبول های قرمز در بدن توزیع شده و در اندام های مثل کلیه، کبد، ریه، طحال و استخوان تجمع می یابد.ترکیبات شش ظرفیتی آن در بدن به فرم سه ظرفیتی که سمیت کمتری دارد تبدیل می شود. دفع کروم جذب شده از طریق ادرار و مدفوع صورت می پذیرد.

علایم مسمومیت
مسمومیت گوارشی حاد با کروم به شکل دردهای شکمی و اسهال و استفراغ می باشد. استنشاق کرم باعث ایجاد سرطان های ریوی و سوراخ شدن جدار بینی[1] می شود. تماس جلدی با کروم سبب به وجود آمدن زخم های عمیق در دست و بازوها و خصوصا در محل هایی است که ساعت و دستبند استفاده می شود . در مسمومیت های مزمن اختلالات گوارشی به صورت نارسایی کبد، زخم های معده و روده، مدفوع خونی، اختلالات تنفسی به صورت تنگی نفس و فیبروز ریه ظاهر می گردد.

مس
جذب گوارشی مس به خوبی صورت می گیرد و باعث استفراغ می شود. تجمع آن در مغز، کبد ، کلیه و قرنیه صورت می گیرد.استنشاق گرد و غبار ترکیبات مس پرخونی مخاط بینی و گاهی سوراخ شدن جدار آن را ایجاد می کند. سایر علایم شامل افزایش بزاق، استفراغ، تب، گرفتگی عضلات، کاهش گلبول های سفید و ضعف می باشد.
در تماس های مزمن، کبد، کلیه ها و طحال صدمه می بینند. تماس های پوستی می تواند ایجاد اگزما همراه با خارش نماید. تماس با چشم نیز باعث ورم ملتحمه چشم، ورم پلک، زخم شدن و کدورت قرنیه می شود.

منگنز
جذب تنفسی منگنز خوب صورت می گیرد و جذب گوارشی آن کم است. تجمع آن بیشتر در کبد، کلیه، استخوان، پانکراس و به مقدار کمی در عضلات صورت می گیرد و از طریق ادرار و صفرا دفع می شود.

علایم مسمومیت
تماس حاد با گرد و غبار منگنز ایجاد بیماری های ریوی به صورت برونشیت حاد، فارنژیت و پنومونی گاهی کشنده می نماید. مسمومیت مزمن با منگنز را منگانیسم می نامند . علایم مسمومیت در سه مرحله بروز می کند:
§ بی حسی، بی اشتهایی و لاغری
§ اختلالات روانی، اشکال در تلفظ، پرش های عضلانی
§ اختلالات مانیک به شکل خنده های بی دلیل، افسردگی، لرزش و عدم تعادل
به علت شباهت این مسمومیت با بیماری پارکینسون، برخی مواقع آن را پارکینسون نیز می نامند. راه رفتن بیماران به شکل قدم زدن مرغ تشبیه می شود.
لازم به ذکر است که برای درمان مسمومیت از کلاتورها استفاده می شود.

منیزیم
جذب خوراکی آن به کندی صورت می گیرد. گرد و غبار و فیوم های آن از طریق مجاری تنفسی جذب بدن و باعث نارسایی شدید کلیه، اختلالات تنفسی و قلبی می شود. دفع منیزیم جذب شده عمدتا از طریق کلیه ها انجام می شود.
پادزهر منیزیم، کلسیم است.

مولیبدن
این فلز به عنوان آنتاگونیست مس به کار می رود و پس از جذب در قسمت های مختلف بدن توزیع می شود. علایم مسمومیت با مولیبدن به صورت تحریکات مخاط بینی، گلو و چشم، اختلالات تنفسی و گوارشی، کاهش اشتها و کمبود مس در بدن است.

نیکل
جذب گوارشی این فلز به کندی انجام می شود اما استنشاق فیوم های نیکل موجب جذب آن می شود. بیشترین تجمع آن در ریه و مغز صورت می گیرد و دفع آن از طریق کلیه ها و صفرا است. ترکیبات نیکل از جفت عبور کرده و اثرات تراتوژنیک دارد.
استنشاق فیوم های نیکل باعث سرطان بینی، حنجره، ریه، معده و کلیه می شود.
[1] . Nasal Septa